Romantische wetenschap

De Romantiek als culturele beweging wordt in het algemeen beschouwd als een vijand van de wetenschap, want het romantische ideaal van subjectiviteit staat lijnrecht tegenover dat van de wetenschappelijke objectiviteit. Maar net zo goed als romantische poëzie bestaat er ook romantische wetenschap, meent Richard Holmes. Het bindmiddel is in beide gevallen : verwondering.

Hij schreef met De tijd van verwondering, een geschiedenis van de (tweede) wetenschappelijke revolutie in Groot-Brittannië aan het einde van de achttiende eeuw. Het is een 'estafetteloop van vertellingen', waarbij de stok wordt doorgegeven van de ene wetenschappelijke discipline aan de andere.

In 1760 maken we kennis met de 25-jarige botanicus Joseph Banks die samen met James Cook naar het eiland Tahiti vaart. Banks is behoorlijk onder de indruk van het paradijselijke eiland (en niet alleen omwille van de zeldzame planten). Hij doet moeite om enkele woorden Tahitiaans te leren. Met zijn mensenkennis weet hij de lokale bevolking in te palmen en wordt als enige van de expeditie geïnitieerd in de Tahitiaanse rituelen. Zijn exotische avonturen maken van Banks een ander mens. Dat beseft hij pas ten volle bij zijn terugkeer in Groot Brittannië waar hij zelf als een excentriekeling wordt bekeken.

Het leven van Joseph Banks loopt als een rode draad door het boek. Nog uitzonderlijk jong wordt hij in 1778 tot voorzitter van de wetenschappelijke 'Royal Society' gekozen. Omwille van zijn ruime interesses en open blik wordt hij algemeen gewaardeerd en kan hij ook zijn invloed aanwenden voor heel wat begaafde wetenschappers.

Eén voor één worden ze door Richard Holmes met veel empathie aan ons voorgesteld. We maken kennis met astronomen, ontdekkingsreizigers, ballonvaarders, scheikundigen ... Hij plaatst hun geniale inzichten (en soms even geniale misvattingen) in een persoonlijke en historische context.

Richard Holmes is bij uitstek de biograaf van de romantiek. Hij schreef eerder over o.a. Shelley, Coleridge en Stevenson. Ook in dit boek krijgen de dichters de aandacht die ze verdienen. Regelmatig worden fragmenten geciteerd van de 'Romantic Poets' of gedichten van de wetenschappers zelf. Hiermee illustreert Holmes overtuigend zijn stelling dat verwondering de band is die wetenschap en poëzie verbindt.

Labels: |

0 reacties: